Dawna Nowa Synagoga w Poznaniu – wspomnienie tamtych dni
Niech was nazwa nie zmyli, Nowa Synagoga w Poznaniu w cale nie jest taka nowa. Obiekt liczy już bowiem ponad 100 lat (otwarto ją w 1906 roku).
Jak widać na załączanej poniżej reprodukcji widokówki budynek ten był wręcz majestatyczny. Z pewnością współcześni mogą go uznać za przed wojenną perełkę na mapie Poznania.
Umiejscowienie dawnej synagogi w Poznaniu
Spis treści
Budynek stanął w Poznaniu na rogu ulic Wronieckiej 17 i Stawnej, przy Skwerze Rabina Akivy Egera. W tamtych czasach miejsce to wyglądało zupełnie inaczej. Nie było torów tramwajowych a ulice były dużo węższe. Obszar ten zaliczał się też do obecnie już nie istniejącej Dzielnicy Żydowskiej.
W czasie II wojny światowej budynek niestety został całkowicie zdewastowany. W efekcie czego utracił wiele swoich charakterystycznych cech.
Poznańskie Synagogi
Zacznijmy może od tego, że Nowa Synagoga nie była pierwszą i jedyną w Poznaniu. Stąd też wziął się człon „Nowa” w jej nazwie. Była to bowiem kolejna miejska Synagoga. Przed wojenny Poznań był znacznie bardziej kolorowy pod względem kulturowym niż ten, który my znamy. Był też dużo mniejszy! (Łazarz, Wilda i Jeżyce dołączono dopiero na początku XX wieku)
Z tego co znalazłam w Internecie w Poznaniu były jeszcze dwie inne synagogi:
- Stara Synagoga (pochodząca z XV wieku ul. Żydowska)
- Synagoga Stowarzyszenia Braci Gminy w Poznaniu (ul. Szewska / Dominikńska)
Do czasów współczesnych przetrwał jednak tylko budynek Nowej Synagogi. Pozostałe według informacji jakie udało mi się znaleźć zostały wyburzone.
Historia budynku Nowej Synagogi w Poznaniu
Budynek Nowej Synagogi został wykonany według projektu firmy Cremer & Wolffenstein z Berlinia. Zbudowany na planie o kształcie krzyża równoramiennego. Ściany budowli zostały zdobione znakami religijnymi. Średnica kopuły nad salą modlitewną miała zaś 17 metrów i 20 metrów wysokości.
Tak wyglądał kiedyś ołtarz w Synagodze
O tym jaki los spotkał naród Żydowski w czasie II wojny światowej nie będę tutaj pisać. W 1940 roku jednak budynek został zamieniony na krytą pływalnię dla żołnierzy Wehrmachtu. Do tego celu został przebudowany. A wprowadzone zmiany nadały mu obecny kształt. Wtedy też usunięto między innymi wszystkie kopuły.
Po wojnie budynek wymagał remontu. Nie udało mi się znaleźć o tym informacji, ale prawdopodobnie został on podpalony w 1945 roku przez wojska Niemieckie. Podobnie jak Stary Rynek i inne okoliczne budynki (po II wojnie światowej zostały one odbudowane). Wojska te po próbie spalenia prawie całego miasta udały się do Fortu Winiary (Cytadela) gdzie zamierzali się bronić przez Armią Czerwoną i Polską.
Synagoga współcześnie
W 2002 roku Miasto oddało budynek dawnej Synagogi, Gminie Żydowskiej w Poznaniu. Jednak aż do 2011 roku pełnił w dalszym ciągu rolę pływalni miejskiej. Ze względu na brak odpowiednich funduszy i porozumienia obiekt do dnia dzisiejszego nie został wyremontowany. W praktyce więc jak wiele innych zabytków budynek niszczeje.
Ogólnie bardzo dużo osób (związanych z Poznaniem lub interesujących się historią) chciało by budynek przynajmniej częściowo odzyskał dawny blask. Być może już nie jako synagoga a np. muzeum (jak to miało miejsce np. w Pradze czy Krakowie). Szanse na to jednak z roku na rok maleją. Oczywiście są też głosy za rozbiórkom budynku i budowy w jego miejscu hotelu. Spora część z tych osób nie zna jednak historii tego miejsca lub / i tak naprawdę nie czuje więzi z Poznaniem (mieszkają, wynajmują tu bo mają pracę, szkołę).
Gmach chociaż w ruinie jest jedną z atrakcji na trakcje Królewsko-Cesarskim w Poznaniu, zaraz obok Zamku Cesarskiego.
Galeria zdjęć
źródła:
Jeden komentarz
Pingback: